GERAKAN MENENTANG BRITISH Penentangan di Sabah

 

1. Syarikat Berpiagam Borneo utara menghadapi penentang penduduk
    pribumi.

2. Pihak yang melakukan penentang ialah :-

(a) Pangeran Saman di Sandakan
(b) Pangeran Syahbandar Hasan dan Si Gunting
(c) Orang Bajau di Sungai Kawang
(d) Pemberontakan Datu Mohamad Salleh bin Dato Balu atua
     dikenali sebagai Mat Salleh

3. Mat Salleh pergi ke Sandakan untuk berunding dengan pegawai Syarikat
   Berpiagam mengenai:-

(a) Masalah cukai kepala
(b) Surat kebenaran bagi memiliki perahu.
(c) Layanan kasar pegawai terhadap Syarikat Berpiagam penduduk tempatan.

4. Pihak syarikat tidak melayan permintaan Mat Salleh lalu beliau
    meninggalkan Sandakan

5. Gabenor Beaufort yang baru telah menghantar tentera mengyerang dan
    memusnahkan kampung Mat Salleh.

6. Mat Salleh dan pengikutnya memusnahkan bangunan Syarikat di Pulau
   Gaya pada tahun 1897.

7. British kemudian mengadakan rundingan damai dengan Mat Salleh. beliau
    dibenarkan mentadbir daerah Tambunan

8. British tidak menepati janji dan mengambil alih pentadbiran daerah
    Tambunan.

9. Mat Salleh terbubuh dalam pertempuran menentang British pada tahun
   1900.

10. Selepas kematian beliau,perjuangan mentang pihak syarikat duteruskan
     oleh:-

(a) Mat Sator dengan bantuan kaum bajau ,dusun dan ilanun
     menyerang kudat;
(b) Kamunta;
(c) Pak Musa
(d) Anttanum ( pemimpin kaum murut)

11. Kebangkitan rundum di Sabah berlaku apabila pimpinam Antanum
     melancarkan penentangan terhadap Syarikat Berpiagam Borneo utara.

12. Orang murut berasa tidak puaas hati kerana:-

(a) Mereka dilarang menebang hutan untuk menjalankan
     pertanian pindah;
(b) Mereka dipaksa membina jalanraya tanpa dibayar gaji.

13. Orang murut telah menyerang dan membakar pensiangan.

14. Antanum telah terbunuh apabila kubunya di serang oleh askar syarikat.

BACK