PENTADBIRAN BROOKE DI SARAWAK

 

1. James Brooke bertanggungjawab mengasaskan pemerintahan keluarga Brooke di
    Sarawak.

2. Keluarga Brooke memerintah Sarawak dari tahun 1841-1946, iaitu:

(a) James Brooke – Raja Putih yang pertama;
(b) Charles Brooke;
(c) Charles Vyner Brooke.

3. Pentadbiran baru diperkenalkan oleh James Brooke secara beransur-ansur.

4. Beliau bertindak untuk mengatasi masalah kewangan dengan cara:

(a) barangan yang dibawa keluar dan masuk dikenakan cukai;
(b) cukai dikenakan keatas beras dan garam.

5. Kedudukan Ketua tempatan Melayu dinaikkan supaya tidak menentang kerajaan Brooke.

6. Jawatan Ketua Melayu seperti Datu Patinggi, Datu Temenggung dan Datu Bandar
    dikekalkan.

7. Mereka dibenarkan memungut cukai di kawasan masing-masing serta dikehendaki
    menyerahkan sebahagian cukai tersebut kepada kerajaan Brooke.

8. Peranan ketua-ketua tempatan semakin kurang. Kedudukan mereka hanya sebagai
    lambang politik Melayu.

9. Majlis Tertinggi ditubuhkan oleh James Brooke pada tahun 1855 untuk menasihati beliau
   dalam pentadbiran. Ciri-ciri majlis Tertinggi Sarawak:

(a) Prsidangan diadakan sebulan sekali kecuali semasa kecemasan;
(b) Presiden majlis ialah James Brrooke;
(c) Kebanyakan anggota peribumi terdiri daripada orang Melayu.

10. Mesyuarat di Bintulu pada tahub 1867 dihadiri oleh Charles Brooke (Tuan Muda), 5
     orang Eropah dan 16 orang Melayu.

11. Charles Brooke menubuhkan Majlis Negeri pada tahun 1868 untuk membolekan
     pegawai dari kawasan baru mengemukakan masalah dan pendapat mereka.

12. Beberapa jabatan ditubuhkan seperti polis, pos, kastam, kehakiman dan cukai.

13. Sarawak terbahagi kepada 5 bahagian. Setiap bahagian ditadbir oleh residen dengan
     bantuan Pegawai Anak Negeri yang dilantik oleh Charles Brooke.

14. Tugas Pegawai Anak Negeri ialah menasihati Residen, memungut cukai dan
      mengetuai gerakan tentera.

15. Keanggotaan majlis tertinggi meningkat apabila dua orang ketua bukan Melayu
     menghadiri mesyuarat pada tahun 1897.

16. Charles Vyner Brooke telah mengurangkan kuasa Majlis Tertinggi.

17. Beliau menubuhkan jawatankuasa Pentadbiran yang terdiri daripada 8 orang pegawai
     kanan Eropah, 2 orang Melayu dan 2 orang Cina.

18. Vyner Brooke mengisytiharkan perlembagaan Sarawak pada tahun 1941:

(a) beliau menyerahkan kuasa mutlaknya kepada Majlis Tertinggi dan majlis
     Negeri;
(b) beliau menjanjikan kemerdekaan kepada Sarawak.

19. Sebelum Jepun menyerang Sarawak, Vyner Brooke berangkat ke Australia.

BACK